De Blikvanger zoomt in op de algemene ziekenhuizen. Het laat de psychiatrische ziekenhuizen (die uitsluitend zorg verlenen aan mensen met psychische stoornissen) en gespecialiseerde ziekenhuizen (die uitsluitend geriatrische, revalidatie- of palliatieve zorg verlenen) dus buiten beschouwing.
De algemene ziekenhuizen kunnen in 3 soorten worden onderverdeeld:
DE 'KLASSIEKE', ALGEMENE ZIEKENHUIZEN
Dit zijn voornamelijk ziekenhuizen die zowel overdag als 's nachts patiënten onthalen voor gespecialiseerde medische hulp en die chirurgische en interne geneeskundige behandelingen aanbieden, aangevuld met allerlei andere disciplines zoals geriatrie, materniteit, pediatrie, neuropsychiatrie of revalidatie.
Sommige atypische ziekenhuizen vallen eveneens onder deze categorie. Bij de zesde staatshervorming werd beslist om de bevoegdheid over de gespecialiseerde ziekenhuizen (die uitsluitend geriatrische en/of revalidatiediensten aanbieden) over te dragen aan de gefedereerde entiteiten. Terwijl sommige van de betrokken structuren er destijds voor kozen om te fuseren met een 'klassiek' algemeen ziekenhuis, gaven andere er de voorkeur aan om hun activiteiten uit te breiden, meestal door er psychiatrische diensten aan toe te voegen. Deze laatste structuren maken vandaag standaard deel uit van de algemene ziekenhuizen, hoewel ze geen chirurgische of interne geneeskundige afdeling hebben.
DE UNIVERSITAIRE, ALGEMENE ZIEKENHUIZEN
De universitaire, algemene ziekenhuizen bieden dezelfde diensten aan als de klassieke algemene ziekenhuizen, maar hebben ook de opdracht om gezondheidsprofessionals op te leiden, aan wetenschappelijk onderzoek te doen en nieuwe technologieën te ontwikkelen. Ze zijn verbonden aan een universiteit met een faculteit geneeskunde die een volledig curriculum aanbiedt.
DE ALGEMENE ZIEKENHUIZEN MET UNIVERSITAIR KARAKTER
Dit zijn algemene ziekenhuizen die een aantal universitaire bedden hebben gekregen die gelieerd zijn aan een universiteit.
Van de 103 Belgische ziekenhuizen is 28% openbaar op 01/01/2019, dat wil zeggen dat ze worden beheerd door een overheidsinstantie (gemeente, intercommunale, provincie, gewest enz.), en is 72% privé en georganiseerd als vzw. Die laatste zijn historisch gezien uitvloeisels van religieuze ordes, mutualiteiten, vrije universiteiten of vroegere bedrijfsziekenhuizen. Omdat heel veel ziekenhuizen de afgelopen decennia zijn samengegaan, dragen echter heel wat instellingen nu een erfenis uit zowel de overheidssector als de privésector. De wet op de ziekenhuizen is zonder onderscheid van toepassing op zowel de overheidssector als de privésector en hun financiering door de overheid is identiek.
Meer weten over de locatie en diensten die de verschillende ziekenhuizen aanbieden: https://www.health.belgium.be => Gezondheid => Organisatie van de gezondheidszorg => Delen van gezondheidsgegevens => Gezondheidszorginstellingen
De activiteiten van ziekenhuizen worden georganiseerd in diensten, functies en zorgprogramma's.
Diensten groeperen activiteiten die aan een specifieke locatie in het ziekenhuis zijn verbonden. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen hospitalisatiediensten, waarbij patiënten in het ziekenhuis verblijven, en medische of medisch-technische diensten, waarbij bepaalde specifieke diensten worden verleend, die speciale expertise of apparatuur vereisen. Medische diensten zijn onder meer de transplantatiecentra of brandwondencentra. Medisch-technische diensten omvatten onder andere medische beeldvormingsdiensten (CT-scan, NMR, Pet-scanner, ...), centra voor menselijke erfelijkheid, radiotherapiediensten en nierdialysecentra.
Functies zijn ziekenhuisactiviteiten die ter beschikking worden gesteld voor alle diensten van het ziekenhuis. Verscheidene functies zijn onderworpen aan specifieke normen en controles door een instelling verantwoordelijk voor het toekennen van erkenningen (d.i. de bevoegde gemeenschap of het bevoegd gewest): de ziekenhuisapotheek, palliatieve zorg, intensieve zorg en spoeddienst, ziekenhuisbloedbank, bemiddeling, pijnbestrijding, labo voor klinische biologie, ...
Zorgprogramma's kunnen worden gedefinieerd als een organisatorisch kader voor het implementeren van 'zorgtrajecten' voor een patiëntendoelgroep. Het zijn eigenlijk combinaties van de hospitalisatiediensten, medische of medisch-technische diensten en functies die nodig zijn voor een kwaliteitsvolle zorg.
Er bestaan momenteel verschillende zorgprogramma's:
- Het zorgprogramma 'cardiale pathologie', dat wordt aangeboden aan patiënten met hartritmestoornissen of hartfalen. Het bestaat uit verschillende deelprogramma's die verband houden met verschillende soorten behandelingen: invasieve of interventionele procedures, elektrofysiologie, plaatsing van een pacemaker, harttransplantatie.
- Het zorgprogramma 'reproductieve geneeskunde', dat verschillende activiteiten omvat zoals de diagnose en behandeling van vruchtbaarheidsproblemen, met inbegrip van de indicatie van het gebruik van geassisteerde voortplantingstechnieken (ART's).
- Het zorgprogramma voor kankerpatiënten, dat een 'basisversie' en een meer gespecialiseerde versie omvat. Er wordt ook een specifiek programma beschreven voor de behandeling van borstkanker.
- Het zorgprogramma voor kinderen, dat zich richt op de diagnose, behandeling en opvolging van aandoeningen bij kinderen en dat een omkadering, infrastructuur en uitrusting aanbiedt die perfect zijn aangepast aan de noden van kinderen.
- Het zorgprogramma voor geriatrische patiënten, dat bedoeld is voor de geriatrische patiëntenpopulatie met een gemiddelde leeftijd van meer dan 75 jaar en die een specifieke aanpak nodig hebben vanwege leeftijdsgebonden co-morbiditeiten of kwetsbaarheden. Het programma richt zich op de diagnose, het therapeutische proces en de revalidatie van de geriatrische patiënt in nauwe samenwerking met eerstelijnsprofessionals.
- Het zorgprogramma 'beroertezorg', onderverdeeld in 2 deelprogramma's: één met niet-invasieve zorg, het andere voor invasieve behandelingen.
Globaal gezien vertegenwoordigt het verzorgende personeel (verpleegkundigen en zorgkundigen) iets meer dan de helft van de voltijdse equivalenten in de ziekenhuizen. De cijfers1, die in onderstaande grafiek worden weergegeven, onderschatten echter ruimschoots de medische activiteit in de algemene ziekenhuizen, aangezien veel artsen er zelfstandig werken en dus niet als loontrekkend medisch personeel worden aangegeven.
We stellen bovendien vast dat het volume VTE's dat door de ziekenhuizen wordt aangeworven in alle beroepscategorieën met de tijd toeneemt. Dit lijkt misschien vreemd gelet op de afname van het aantal erkende bedden, maar het is zo dat het aantal ziekenhuisverblijven, en dus het aantal patiënten dat wordt opgenomen, met de tijd blijft toenemen (zie verder - hoofdstuk Zorgactiviteit). In totaal is het volume van personeel in de algemene ziekenhuizen in 4 jaar tijd met 7.171 voltijdse equivalenten toegenomen (+6%).
[1] Bron: Finhosta