Medische beeldvorming

‘Medische beeldvorming’ is een verzamelnaam voor verschillende technieken om het lichaam in beeld te brengen. In ziekenhuizen wordt medische beeldvorming gebruikt om diagnoses te stellen, ziekten vroegtijdig op te sporen en op te volgen, medische ingrepen te ondersteunen en behandelingen te evalueren.

Men kan de volgende toestellen voor zware, medische beeldvorming onderscheiden:

• CT: Bij computertomografie worden röntgenstralen gebruikt om dwarsdoorsneden van het inwendige lichaam te maken. De patiënt wordt dus als het ware ‘gescand’. Dit toestel noemt men in de volksmond daarom ook wel ‘de scanner’.
• MRI: Bij magnetische resonantie (Magnetic Resonance Imaging) maakt men gebruik van een sterk magnetisch veld en radiogolven om het inwendige lichaam in beeld te brengen.
• SPECT-CT: hier maakt men gebruik van een radioactief product dat ingespoten wordt. De straling wordt vervolgens gemeten met detectoren die rond de patiënt draaien. Vervolgens worden de metingen toegevoegd aan CT-beelden om goed te kunnen zien waar het ingespoten product zich verdeelt.
• PET (met inbegrip van PET-CT en PET-MRI): Net zoals bij SPECT-CT wordt gebruik gemaakt van een radioactief product. Het radioactief product dat bij PET wordt gebruikt, heeft de bijzondere eigenschap dat het steeds in 2 richtingen kan gemeten worden. Door de informatie uit 2 metingen te combineren, verkrijgen artsen een heel nauwkeurig beeld van de verdeling van het ingespoten product.

Dit betreft toestellen die over de nodige erkenningen en vergunningen beschikken en die werden gemeld aan de FOD Volksgezondheid.

Bovenstaande technieken hebben allemaal hun sterke en zwakke punten. Er is dus geen algemeen toepasbare techniek. Wat voor de ene aandoening een goede beeldvormingstechniek is, is dat niet altijd voor de andere.

Medische beeldvorming heeft een enorme vooruitgang mogelijk gemaakt in de moderne geneeskunde en speelt een steeds grotere rol in onze gezondheidszorg. Toch is er ook een keerzijde aan het veelvuldig gebruik van technieken zoals CT-scans namelijk de toegenomen blootstelling aan ioniserende stralen. In vergelijking met andere landen worden in ons land veel CT-onderzoeken uitgevoerd.  Onderstaand staafdiagram toont het aantal CT-onderzoeken per 100.000 inwoners per land voor de jaren 2011 en 2016:

Opmerking: de gegevens van Ierland en Zweden zijn niet beschikbaar
(1) Enkel ziekenhuizen
(2) 2011: niet beschikbaar
(3) 2011: afwijkende definitie
(4) Breuk in evolutie
(5) 2012 in plaats van 2011
(6) 2015 in plaats van 2016
(7) 2013 in plaats van 2011
Bron: Eurostat (online data code: hlth_co_exam)

Globaal blijft de consumptie van CT-scans in ons land echter toenemen.  Het grote aantal CT-onderzoeken draagt bij aan de stralingsbelasting voor de Belgische bevolking. Aangezien MRI-onderzoeken (in tegenstelling tot CT-onderzoeken) niet gepaard gaan met een stralingsrisico en ze voor bepaalde indicaties een alternatief kunnen zijn voor CT-scans, werkt de FOD Volksgezondheid samen met het RIZIV en experten uit de sector om een verschuiving te bekomen in het gebruik van CT-onderzoeken naar MRI-onderzoeken. Hiervoor is het belangrijk dat het aanbod goed afgestemd wordt op de noden. Om het aanbod aan toestellen voor medische beeldvorming objectief te kunnen bepalen, werd de verhouding van het aantal toestellen per 100.000 inwoners per regio berekend. Om deze verhouding meer gelijk te trekken tussen de verschillende landsdelen werd het aantal MRI-toestellen in 2014 uitgebreid met 12 toestellen (protocolakkoord van 24 februari 2014). Na evaluatie van deze uitbreiding werd in 2018 beslist om het aantal MRI-toestellen opnieuw uit te breiden, deze keer met 18 toestellen (vervolgprotocol van 5 november 2018). Deze nieuwe toestellen zullen binnen twee à drie jaar operationeel zijn in de ziekenhuizen.

_{[1] Voor meer informatie over de resultaten van de enquête kijk hier: http://www.becaremagazine.be/nl_NL/2479/39752/belgian_medical_imaging_platform_belmip.html}