Het beleid met betrekking tot de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) in België behoort deels tot de bevoegdheid van de gemeenschappen en gewesten en deels tot de bevoegdheid van de federale overheid. Om de samenhang te bevorderen werd de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid (IMC Volksgezondheid) opgericht. De protocollen van deze IMC vormen de grondslag voor de verschillende hervormingen in de geestelijke gezondheidszorg in België.
Deze hervormingen focussen op doelgroepen in functie van leeftijd. Zo werden de hervormingen voor “Volwassenen” en “Kinderen en Jongeren” reeds vertaald naar pilootprojecten waarin dit nieuwe beleid stapsgewijs en op vrijwillige basis in de praktijk wordt omgezet. Op termijn moeten deze projecten leiden naar nieuwe regelgeving en financiering. Momenteel worden stappen gezet om een nieuw GGZ-beleid voor de doelgroep “Ouderen” uit te werken.
Twee thema’s lopen als een rode draad doorheen al deze hervormingen, met name de “Vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg” en de “Samenwerking innetwerken”.
De vermaatschappelijking houdt in dat ook voor ernstige psychiatrische aandoeningen er zoveel mogelijk zorg wordt aangeboden in de directe leefomgeving van de patiënt. Indien opname in een ziekenhuis toch onvermijdelijk blijkt, wordt deze liefst zo kort mogelijk gehouden. De vervolgzorg wordt zo snel als mogelijk overgedragen aan extramurale zorgverleners. Dit principe impliceert dat de ziekenhuiszorg wordt geïntensifieerd.
De samenwerking in netwerken houdt in dat zorgverstrekkers en actoren samen gepersonaliseerde zorgtrajecten realiseren, op basis van de individuele zorgnoden van patiënten.
In deze Blikvanger gaan we niet in op het gamma zorgverstrekkers dat deel uitmaakt van deze GGZ-netwerken maar focussen we op het effect dat deze manier van werken kan hebben op het ziekenhuislandschap en het functioneren van psychiatrische ziekenhuizen (PZ) en psychiatrische afdelingen van algemene ziekenhuizen (PAAZ).
Het zorgaanbod voor “Volwassenen” en “Kinderen en Jongeren” is danig verschillend en van een andere grootteorde, dat geopteerd werd om de data in functie van deze doelgroepen uit te splitsen.