Hiv

1. Kernboodschappen

2. Nieuwe diagnoses van hiv-infecties in 2021

In 2021 werden in België 781 nieuwe diagnoses van hiv-infecties gesteld (6,7 nieuwe diagnoses per 100.000 inwoners of gemiddeld 2,1 gevallen per dag). Daarvan waren 74% van de nieuwe diagnoses bij mannen en 76% van de nieuwe hiv-infecties werd vastgesteld bij mensen tussen de 20 en 49 jaar oud.

Het aantal nieuwe hiv-diagnoses is in 2021 gestegen - maar nog altijd lager dan in de voorgaan de jaren

Het aantal nieuwe hiv-diagnoses is in 2021 met 4.3% gestegen ten opzichte van 2020. Maar in vergelijking met de voorgaande jaren is het totale aantal nieuwe hiv-diagnoses nog steeds aanzienlijk lager (-17% ten opzichte van 2019).

Sinds de start van de HIV-epidemie begin jaren 80 en het einde van het jaar 2021 werden er in totaal 34.010 personen met hiv gediagnosticeerd en 5.296 gevallen van AIDS geregistreerd.

In Brussel is het aantal nieuwe hiv-diagnoses hoger dan in de rest van België

In 2021 werden van de 781 nieuwe diagnoses; 251 diagnoses gesteld in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, 354 in het Vlaamse Gewest, 161 in het Waalse Gewest en 14 nieuwe-diagnoses werede gesteld bij Belgen die in het buitenland verbleven.

Wanneer er rekening wordt gehouden met het aantal inwoners, dan zijn de incidentiecijfers in het Vlaamse en Waalse Gewest vergelijkbaar. Terwijl de cijfers in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest veel hoger liggen. Dit verschil is niet verrassend aangezien een hogere HIV-prevalentie een normaal verschijnlijk is in een grote stad. Waarbij het Brusselse Hoofdstedelijke gewest inderdaad kan worden beschouwd als een grote stad - met de sociaal-culturale kenmerken van een stedelijke context - terwijl de twee andere gewesten een mix zijn van stedelijke, semi-stedelijke en landelijke context.

In Brussel is een daling van het aantal nieuwe diagnoses vastgesteld, terwijl in Vlaanderen en Wallonie het aantal nieuwe diagnoses is toegenomen.

In 2021 heeft de lichte daling van het aantal nieuwe hiv-diagnoses die de voorgaande jaren in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest is waargenomen zicht voortgezet. In het Vlaamse en Waalse Gewest was een grote daling van het aantal nieuwe diagnoses zichtbaar in 2020 maar deze is gevolgd door een lichte stijging in 2021.

Diversificatie in de twee voornaamste populaties in België

De hiv-epidemie in België treft voornamelijk twee populaties: mannen die seks hebben met mannen (MSM), voornamelijk van Belgische of andere Europese nationaliteit, en mannen en vrouwen die het virus hebben opgelopen via heteroseksuele relaties voornamelijk afkomstig uit sub-Sahara-Afrika.

Onder zowel MSM als heteroseksuelen is de verdeling naar gelang van nationaliteit doorheen de tijd aanzienelijk aan het veranderen. Bij de mensen die zijn besmet door heteroseksueel contact neemt het aandeel van mensen met een nationaliteit uit Sub-Sahara-Afrika af (64% in 2012 tot 45% in 2021). Bij MSM werd sinds 2013 een dalend aandeel van het aantal nieuwe diagnoses in België waargenomen. Echter de hiv-transmissie lijkt te zijn toegenomen onder Belgische MSM in 2021, zoals blijkt uit de stijging van het aantal acute infecties dat in deze groep is toegenomen in 2021. Dit aantal is ongeveer op hetzelfde niveau als in 2019.

Meer dan duizend mensen in België leven met een niet gediagnosticeerde HIV-infectie

In 2021 heeft Sciensano heeft een schatting gemaakt van het aantal mensen waarbij HIV niet gediagnosticeerd is in 2021 [1] op basis van een tool ontwikkeld door ECDC [2]. Hieruit blijkt dat 1.155 mensen in België niet op de hoogte zijn van hun seropositiviteit. Op basis van de ECDC-tool lijkt het aantal mensen met een ongediagnosticeerde HIV-infectie in België af te nemen. In 2020 waren er namelijk 1.585 mensen in België zich niet bewust van hun hiv-infectie.

3. Meer informatie

Bekijk de metadata voor deze indicator

Achtergrond

Overdracht van HIV

Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) zoals het humaan immunodeficiëntie virus (hiv) worden voornamelijk verspreid door seksueel contact van persoon tot persoon. Daarnaast kan hiv worden overgedragen via bloedproducten en weefseloverdracht en van moeder op kind tijdens zwangerschap of borstvoeding.

HIV kan zonder symptomen aanwezig zijn, wat de overdracht ervan kan vereenvoudigen. HIV is één van de meest ernstige overdraagbare ziekten in Europa. Infectie met het virus kan, indien geen antiretrovirale (ART) behandeling wordt gestart, leiden tot ernstige moribiditeit (acquired immunodeficiency syndrome (AIDS)) en vereist een levenslange behandeling.

HIV is een vermijdbare infectie, die voorkomen kan worden omdat de overdracht grotendeels te voorkomen is door gedragsmaatregelen (vb. veilig seksueel contact en/of veilige injectienaalden). Daarom is de hiv-incidentie in een bepaalde populatie een indicator voor het succes of falen van beschikbare preventiestrategieën. Sinds 2017 wordt het gebruik van pre-exposure profylaxe tegen HIV (PrEP) in België terugbetaald.

Surveillance van HIV in België

De epidemiologische surveillance van HIV in België dateert van 1985 en wordt uitgevoerd door Sciensano op basis van de registratie van de nieuwe HIV-diagnoses. Deze gegevens worden gerapporteerd door de zeven AIDS-referentielaboratoria die alle bevestigingen van positieve HIV-screeningtests uitvoeren. Naast de registratie van het aantal nieuw gediagnosticeerde HIV-positieven, verzamelen de laboratoria ook epidemiologische basisgegevens over geslacht, leeftijd, nationaliteit, waarschijnlijke besmettingsweg en klinisch stadium op het moment van de diagnose. Sciensano verzamelt ook gegevens over de mensen met HIV (PLWH) in België (HIV-cohortgegevens) van de AIDS-referentielaboratoria en de HIV-referentiecentra.

Naast de nieuw gediagnosticeerde gevallen, schat Sciensano ook het totaal aantal mensen met HIV in, waardoner zij die nog niet gediagnosticeerd zijn [1] en zij die leven met een gediagnosticeerde infectie. Om de niet gediagnosticeerde populatie van patiënten met HIV te schatten wordt een instrument gebruikt dat werd ontwikkeld aanhet European Center for Disease Prevention and Control (ECDC), genaamd de ECDC HIV Modeling Tool [2]. De HIV-cohortgegevens worden gebruikt om het aantal mensen met een gediagnosticeerde infectie te schatten.

Het ECDC en het Regionaal Bureau voor Europa van de WHO coördineren gezamenlijk de HIV/AIDS-surveillance in Europa [3]. Het is echter moeilijk om de beschikbare gegevens internationaal te kunnen vergelijken, aangezien er grote verschillen zijn in de nationale surveillancesystemen qua rapportering en vertraging in de rapportering.

Definities

HIV/AIDS

HIV en AIDS zijn de afkortingen van "Human Immunodeficiency Virus" (HIV) en "Acquired Immune Deficiency Syndrome" (AIDS). Een HIV-infectie is initieel meestal asymptomatisch, hoewel mensen soms griepachtige symptomen kunnen ervaren. Dit wordt gevolgd door een langdurige periode zonder symptomen. Als de infectie voortschrijdt, verstoort dit meer het immuunsysteem, waardoor het risico op het ontwikkelen van infecties zoals tuberculose, evenals andere opportunistische infecties en tumoren die zeldzaam zijn bij mensen met een normale immuunfunctie, toeneemt. Deze late symptomen van infectie worden AIDS genoemd. Sinds het einde van de jaren negentig bestaat er efficiënte antiretrovirale behandeling die de progressie van de ziekte kan afremmen.

Referenties

[1] Epidemiologie van aids en hiv-infectie in België. Toestand of 31 december 2021. Brussel: Sciensano; 2022. https://www.sciensano.be/sites/default/files/rapport_hiv_2022_nl.pdf

[2] European Centre for Disease Prevention and Control. HIV Modelling Tool. 2015. https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/hiv-modelling-tool

[3] European Centre for Disease Prevention and Control/WHO Regional Office for Europe. HIV/AIDS surveillance in Europe 2022 – 2021 data. Stockholm: ECDC; 2022. https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/2022-Annual_HIV_Report_final.pdf

Gelieve deze pagina als volgt te citeren: Sciensano. Overdraagbare aandoeningen: HIV, Health Status Report, 12 Jan 2023, Brussel, België, https://www.gezondbelgie.be/nl/gezondheidstoestand/overdraagbare-aandoeningen/hiv-en-andere-seksueel-overdraagbare-aandoeningen