Ziektelast door risicofactoren

De Belgische Ziektelaststudie berekent de impact van de 38 voornaamste ziektes via het aantal verloren gezonde levensjaren (levensjaren verloren door vroegtijdige sterfte en een verlies aan levenskwaliteit). Dit hoofdstuk richt zich op het schatten van de ziektelast die samenhangt met verschillende risicofactoren. Een groot deel van deze ziekten kan worden voorkomen door veranderingen in risicofactoren zoals roken, alcoholgebruik, voeding en lichaamsbeweging. Andere risicofactoren, zoals metabole en milieurisico's, worden ook bestudeerd. Het deel van de ziektelast dat verminderd zou kunnen worden door de blootstelling aan risicofactoren te minimaliseren of te elimineren, wordt de toewijsbare ziektelast genoemd. De aan een risicofactor toe te schrijven ziektelast kan worden uitgedrukt in termen van morbiditeit en mortaliteit.  
Roken is in verband gebracht met de ziektelast van 41 ziekten, waaronder 19 vormen van kanker, 7 hart- en vaatziekten, COPD en astma.

In 2020 was het roken van sigaretten verantwoordelijk voor 9413 sterfgevallen; dit is 7,4% van alle sterfgevallen in België. De belangrijkste oorzaken van door tabaksgebruik veroorzaakte sterfte waren longkanker, COPD en ischemische hartziekten.

De ziektelast als gevolg van roken is het hoogst bij mannen en ouderen (65+).

Ondanks een afname blijft het sterftecijfer het hoogst in Brussels Hoofdstedelijk Gewest, gevolgd door het Waals Gewest. Derookgerelateerde sterftecijfers liggen in deze twee regio’s liggen 50% hoger dan in het Vlaams Gewest. Onder de EU-14 landen staat België op de 5e plaats wat betreft rookgerelateerde sterfgevallen.