Andere informatie en diensten van de overheid : www.belgium.be  belgium

Angst en depressie

  1. Kernboodschappen
  2. De prevalentie van angst en depressie vanaf 2020
  3. De prevalentie van angst-en depressieve stoornissen in 2018
  4. Meer informatie

1. Kernboodschappen

  • In maart 2022 had ongeveer één op de vier mensen een angststoornis en/of een depressieve stoornis. In 2018 was dat nog één op de tien.
  • Het aandeel mensen met een angsstoornis en/of een depressieve stoornis is toegenomen.
  • Tijdens de COVID-19-crisis volgden angst- en depressieve stoornissen de besmettingen en de striktheid van de maatregelen.
  • Vrouwen hebben vaker angststoornissen dan mannen, ongeacht de leeftijd.

2. De prevalentie van angst en depressie vanaf 2020

Op het dashboard van Sciensano vindt u dynamische visualisatie van gegevens over geestelijke gezondheid tijdens de COVID-19-crisis.

De prevalentie van angststoornissen en depressieve stoornissen in de bevolking lijkt de besmettingen en de striktheid van de maatregelen tijdens de COVID-19-crisis te volgen. Tijdens de pandemie vertoonden meer mensen angstproblemen (tussen de 15% en 24%) dan in 2018 (11%). Er waren ook meer mensen met depressieve stoornissen (tussen de 13% en 22%) in vergelijking tot 2018 (9,5%). In 2022 daalde het aandeel mensen met angststoornissen (15% tot 19%) en depressieve stoornissen (13% tot 16%) ten opzichte van december 2021, toen de hoogste niveaus ooit werden gemeten. Het aandeel zakte echter nooit to het niveau van 2018.

In maart 2022 leed 11% van de respondenten aan zowel angst- als depressieve stoornissen, 8% leed aan een angsstoornis (zonder depressie) en 5% leed aan een depressieve stoornis (zonder angstklachten). In totaal had 24% van de Belgische bevolking een angst-of depressieve stoornis.

Percentage van de bevolking in de leeftijd van 18 jaar en ouder met angst- of depressieve stoornissen in de COVID-19 gezondheidsenquêtes 2020-2022 vergeleken met de Belgische gezondheidsenquête van 2018, 2021
Source: COVID-19 gezondheidsenquêtes en gezondheidsenquête 2018, Sciensano [1,3-11]

Vrouwen hebben vaker angststoornissen dan mannen, ongeacht de leeftijd. In juni 2022 vertoonden jonge vrouwen van 18 tot 29 jaar tweemaal zo vaak tekenen van angststoornissen (30%) of depressieve stoornissen (26%) dan jonge mannen (respectievelijk 15% en 12%).

De prevalentie van angst- en depressieve stoornissen is hoger bij jongeren (18-29 jaar) dan bij mensen van 65 jaar en ouder. Angststoornissen worden waargenomen bij 24% van de jongeren (18-29 jaar) en bij 7% van de mensen in de leeftijd van 65 jaar en ouder. Depressieve stoornissen komen voor bij 20% van de jongeren (18-29 jaar) en 6% van de mensen in de leeftijd van 65 jaar en ouder.

  • Mannen
  • Vrouwen

Percentage mannen in de leeftijd van 18 jaar en ouder met angststoornissen, naar leeftijd, België, 2022
Source: COVID-19 gezondheidsenquêtes, Sciensano [1,3-10]

Percentage vrouwen in de leeftijd van 18 jaar en ouder met angststoornissen, naar leeftijd, België, 2022
Source: COVID-19 gezondheidsenquêtes, Sciensano [1,3-10]

  • Mannen
  • Vrouwen

Percentage mannen in de leeftijd van 18 jaar en ouder met depressieve stoornissen, naar leeftijd, België, 2022
Source: COVID-19 gezondheidsenquêtes, Sciensano [1,3-10]

Percentage vrouwen in de leeftijd van 18 jaar en ouder met depressieve stoornissen, naar leeftijd, België, 2022
Source: COVID-19 gezondheidsenquêtes, Sciensano [1,3-10]

3. De prevalentie van angst-en depressieve stoornissen in 2018

Vrouwen hebben vaker een angst-en depressieve stoornis dan mannen

Op basis van de beoordeling van psychometrische instrumenten, gaf, in 2018, 11,2% van de totale Belgische bevolking een angststoornis aan, en 9,4% een depressieve stoornis. Voor beide aandoeningen hadden vrouwen een hogere prevalentie (14,2% en 10,7%, respectievelijk) dan mannen (7,9% en 8%, respectievelijk).

  • Angststoornissen
  • Depressieve stoornissen

Prevalentie van angststoornissen volgens leeftijd en geslacht, België, 2018
Bron: Gezondheidsenquête, Sciensano, 2018 [11]

Prevalentie van depressieve stoornissen volgens leeftijd en geslacht, België, 2018
Bron: Gezondheidsenquête, Sciensano, 2018 [11]

Angststoornissen laten een stijgende trend zien; voor depressieve stoornissen is de trend minder duidelijk

Tussen 2008 en 2013 nam de prevalentie van angststoornissen in België bij beide geslachten toe en is sindsdien min of meer stabiel gebleven.

Tussen 2008 en 2013 nam ook de prevalentie van depressieve stoornissen bij beide geslachten toe. In 2018 daalde de prevalentie opnieuw lichtjes bij mannen en duidelijker bij vrouwen. Aangezien de gebruikte vragenlijsten zijn gewijzigd tussen de enquêtes van 2013 en 2018, moeten trends voorzichtig worden geïnterpreteerd.

De prevalentie van angst-en depressieve stoornissen is hoger in het Waalse Gewest en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest dan in het Vlaamse Gewest

Het Waalse Gewest kende een hogere prevalentie van angst- en depressieve stoornissen dan het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en het Vlaamse Gewest; en de prevalentie in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest was hoger dan in het Vlaamse Gewest.

Tussen 2008 en 2013 nam de prevalentie van angststoornissen in alle gewesten toe. Tussen 2013 en 2018 bleef de prevalentie in het Waalse Gewest sterk toenemen in beide geslachten, maar niet in de andere gewesten.

De prevalentie van depressieve stoornissen in het Vlaamse Gewest was lager dan in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en het Waalse Gewest, in alle jaren bij vrouwen en sinds 2004 bij mannen.

  • Mannen
  • Vrouwen

Prevalentie van angststoornissen bij mannen in België en de gewesten, 2001-2018b
b breuk in tijdsreeks, verandering van instrument
Bron: Eigen berekeningen op basis van de Gezondheidsenquête, Sciensano, 2001-2018 [11]

Prevalentie van angststoornissen bij vrouwen in België en de gewesten, 2001-2018b
b breuk in tijdsreeks, verandering van instrument
Bron: Eigen berekeningen op basis van de Gezondheidsenquête, Sciensano, 2001-2018 [11]

  • Mannen
  • Vrouwen

Prevalentie van depessieve stoornissen bij mannen in België en de gewesten, 2001-2018b
b breuk in tijdsreeks, verandering van instrument
Bron: Eigen berekeningen op basis van de Gezondheidsenquête, Sciensano, 2001-2018 [11]

Prevalentie van depessieve stoornissen bij vrouwen in België en de gewesten, 2001-2018b
b breuk in tijdsreeks, verandering van instrument
Bron: Eigen berekeningen op basis van de Gezondheidsenquête, Sciensano, 2001-2018 [11]

Mensen in de laagst opgeleide groep hadden een grotere kans op een angst-of depressieve stoornis

Er bestaat een sterke sociaaleconomische gradiënt in de prevalentie van psychische stoornissen. Na standaardisatie voor leeftijd kwamen angststoornissen 2,3 keer vaker voor bij mensen uit de laagst opgeleide groep vergeleken met de hoogst opgeleide groep. Depressieve stoornissen kwamen driemaal vaker voor bij mensen uit de laagst opgeleide groep vergeleken met de hoogst opgeleide groep.

Prevalentie van angst- en depressieve stoornissen volgens opleidingsniveau, België, 2018
Bron: Eigen berekeningen op basis van de Gezondheidsenquête, Sciensano, 2018 [11]

4. Meer informatie

Bekijk de metadata voor deze indicator

HISIA: Interactive Analysis of the Belgian Health Interview Survey

Indien u vragen hebt over zelfdoding of nood hebt aan een gesprek, aarzel dan niet om contact op te nemen:

  • met Tele-onthaal via het gratis telefoonnummer 106 of via de website www.tele-onthaal.be.
  • met de zelfmoordhulplijn via het gratis telefoonnummer 1813 of de website zelfmoord1813.be

Achtergrond

Geestelijke gezondheid is het vermogen van ieder van ons om te voelen, te denken en te handelen op manieren die ons vermogen om van het leven te genieten vergroten en om de uitdagingen aan te gaan waarmee we worden geconfronteerd. Het is een positief gevoel van emotioneel en spiritueel welzijn dat de belangen respecteert van cultuur, gelijkheid, sociale rechtvaardigheid, interconnecties en persoonlijke waardigheid [12]. Vanwege de hoge frequentie van psychische stoornissen in westerse samenlevingen en de impact van hun kosten op menselijke, sociaal en economisch vlak, wordt geestelijke gezondheid nu als een prioriteit voor de volksgezondheid beschouwd. De geestelijke gezondheid in de bevolking verslechterde in het bijzonder tijdens de COVID-19-crisis.

In België is de Gezondheidsenquête één van de belangrijkste bronnen van systematische gegevens over psychische parameters in de algemene bevolking. Tijdens de COVID-19-crisis werden regelmatig online gezondheidsenquêtes georganiseerd om de evolutie van de geestelijke gezondheid van de bevolking te volgen.

Onder de verschillende dimensies van geestelijke gezondheid die in deze enquête worden gemonitord, concentreren we ons op de volgende stoornissen:

Er dient echter te worden opgemerkt dat de evaluatie van geestelijke gezondheidsproblemen bij de bevolking door middel van een gezondheidsenquête een aantal beperkingen kent. Deze hebben vooral te maken met het feit dat de schattingen gebaseerd zijn op screeningsinstrumenten voor psychische stoornissen of op zelfgerapporteerde informatie van de individuen. De informatie is dus niet verkregen door klinische diagnostische instrumenten, die vaak genuanceerder zijn. Desalniettemin zijn de resultaten van gezondheidsenquêtes doorgaans in overeenstemming met de bevindingen van specifieke enquêtes over geestelijke gezondheid.

Ernstigere psychische stoornissen zoals schizofrenie en bipolaire stoornissen worden hier niet gepresenteerd. Gezondheidsenquêtes zijn namelijk geen geschikt instrument om dergelijke complexe aandoenigen vast te stellen. Informatie over zelfmoordgedachten en -pogingen is te vinden op een specifieke pagina.

Definities

GAD-7: General Anxiety Disorder 7-item
De GAD-7 is een screeningstool voor algemene angststoornissen. Deelnemers wordt gevraagd om de frequentie, indien van toepassing, van 7 kernsymptomen in de afgelopen 2 weken te evalueren. Met de verkregen scores kan de ernst van de symptomen worden beoordeeld.
Angststoornis
Respondenten met een score van 10 of meer op 21 in de GAD-7-tool, worden beschouwd te lijden aan een angststoornis.
PHQ-9: Patient Health Questionnaire 9-item depression scale
De PHQ-9 is een screeningsinstrument voor depressie en andere depressieve stoornissen. Deelnemers wordt gevraagd om de frequentie te evalueren waarin ze de afgelopen 2 weken 9 problemen hebben ondervonden.
Depressieve stoornis
Respondenten met een combinatie van antwoorden op de PHQ-9 die voldeden aan de criteria die specifiek zijn voor depressie en andere depressieve stoornissen, worden beschouwd te lijden aan een depressieve stoornis.

Referenties

  1. Eerste COVID-19-gezondheidsenquête: eerste resultaten. Depotnummer D/2020/14.440/49. Brussel: Sciensano; 2020. doi: 10.25608/f0tt-py28
  2. Tweede COVID-19-gezondheidsenquête: eerste resultaten. Depotnummer D/2020/14.440/51. Brussel: Sciensano; 2020. doi: 10.25608/kd4x-0m92
  3. Derde COVID-19-gezondheidsenquête: eerste resultaten. Depotnummer D/2020/14.440/53. Brussel: Sciensano; 2020. doi: 10.25608/5zdx-td23
  4. Vierde COVID-19-gezondheidsenquête: eerste resultaten. Depotnummer D/2020/14.440/79. Brussel: Sciensano; 2020. doi: 10.25608/zzj1-y760
  5. Vijfde COVID-19-gezondheidsenquête: eerste resultaten. Depotnummer D/2020/14.440/95. Brussel: Sciensano; 2020. doi: 10.25608/69j2-hf10
  6. Zesde COVID-19-gezondheidsenquête: eerste resultaten. Depotnummer D/2021/14.440/29. Brussel: Sciensano; 2020. doi: 10.25608/r4f5-1365
  7. Zevende COVID-19-gezondheidsenquête: eerste resultaten. Depotnummer D/2021/14.440/50. Brussel: Sciensano; 2021. doi: 10.25608/ht7a-8923
  8. Achtste COVID-19-gezondheidsenquête: eerste resultaten. Depotnummer D/2021/14.440/81. Brussel: Sciensano; 2021. doi: 10.25608/vndz-xc17
  9. Negende COVID-19-gezondheidsenquête: eerste resultaten. Depotnummer D/2022/14.440/2. Brussel: Sciensano; 2022. doi: 10.25608/7e8n-pa14
  10. Tiende COVID-19-gezondheidsenquête: eerste resultaten. Depotnummer D/2022/14.440/19. Brussel: Sciensano; 2022. doi: 10.25608/8rkq-1n56
  11. Health Interview Survey, Sciensano, 1997-2018. https://www.sciensano.be/nl/projecten/gezondheidsenquete-0
  12. https://www.canada.ca/en/public-health/services/health-promotion/mental-health/mental-health-promotion.html