Opleiding van de beroepsbeoefenaars (2)

Overlegorganen

Er bestaan verschillende adviesorganen voor de beroepen in de gezondheidszorg, elk met een raadgevende bevoegdheid. Hun opdracht bestaat erin de minister van Volksgezondheid op diens verzoek of op eigen initiatief advies te verlenen over de uitoefening van het beroep dat zij vertegenwoordigen en, in voorkomend geval, advies over de criteria voor de erkenning van deze beroepsbeoefenaars en van de stagemeesters en -diensten in de betrokken vakgebieden.

Er bestaan vandaag 8 adviesraden en 2 technische commissies:

Algemeen bestaan deze adviesorganen hoofdzakelijk uit vertegenwoordigers van de beroepsgroep, afkomstig van beroepsverenigingen of de academische wereld. In de meeste organen zetelen artsen. De precieze samenstelling van deze adviesorganen verschilt echter naargelang van de vertegenwoordigde beroepsgroep.

Om zijn adviezen voor te bereiden, kan elk adviesorgaan werkgroepen met een specifieke opdracht oprichten. Deze werkgroepen zijn samengesteld uit leden van de betrokken raad of de betrokken commissie en eventueel externe deskundigen die geen lid zijn van de raad of commissie. Afhankelijk van de specifieke bevoegdheden die aan het adviesorgaan zijn toegewezen, worden er soms ook vaste werkgroepen ingesteld.

Wanneer het beroep een stage vereist, zijn er werkgroepen belast met de analyse van individuele dossiers en de opmaak van adviezen in het kader van juridische procedures (i.e. toekenning of verlenging van de erkenning als stagemeester, …). Dit is meer bepaald het geval voor artsen, tandartsen, ziekenhuisapothekers en de beroepen in de geestelijke gezondheidszorg.

ADVIEZEN

De adviezen kunnen betrekking hebben op een reeks maatregelen die van invloed zijn op de opleiding die studenten in de verschillende medische beroepen zullen volgen.

Hierna volgt een niet-exhaustieve lijst van onderwerpen waarover adviezen kunnen worden uitgebracht:

• De mogelijkheid om gereglementeerde titels of beroepen te creëren
• De herziening van bestaande criteria
• De duur en het niveau van de opleiding
• De te verwerven eindcompetenties
• Voorbehouden handelingen, handelingen die autonoom kunnen worden uitgeoefend, handelingen die kunnen worden gedelegeerd enzovoort
• Onderwerpen die nieuwe uitdagingen inhouden, zoals artificiële intelligentie, telegeneeskunde enzovoort
• Desgevallend, het aantal uren stage dat moet worden gevolgd
• …

Raadpleeg de adviezen verleend door de adviesorganen van de minister: overlegorganen.gezondheid.belgie.be

In 2021 werden in totaal 32 adviezen uitgebracht.

AANTAL UITGEBRACHTE ADVIEZEN

Sinds maart 2020 heeft de gezondheidscrisis grote gevolgen gehad voor de werkzaamheden van de adviesorganen. Er werd op hen een beroep gedaan om dringende adviezen uit te brengen over aangelegenheden die specifiek verband hielden met de pandemie. Bovendien werd er van de beroepsbeoefenaars, die in deze raden en commissies zetelen, een grote inspanning op het terrein gevraagd. Om deze redenen hebben de werkzaamheden, die geen verband hielden met de pandemie, tijdens het eerste deel van de crisis vertraging opgelopen. De weerslag van de gezondheidscrisis was echter voor elke raad verschillend.

Sindsdien hebben de overlegorganen hun werkzaamheden in een normaler tempo hervat. Sommige raden worden momenteel echter vernieuwd of werden zeer recent vernieuwd. Dit heeft ook een invloed op hun activiteiten.

EVENREDIGHEID

De wetgeving over de evenredigheid heeft sinds 2021 gevolgen voor de werkzaamheden van de overlegorganen. In overeenstemming met de Europese richtlijn van 2018 moet de wetgever de evenredigheid van de maatregelen rechtvaardigen wanneer ze een beperkende impact hebben op de toegang tot of de uitoefening van een beroep.

Veel van de adviezen van de raden en andere organen vallen in één of beide van deze categorieën. Wanneer dit het geval is, moet het orgaan voortaan aantonen dat de maatregelen een doel van algemeen belang hebben en goed gerechtvaardigd zijn.

Er moet dus een evenredigheidstoetsing plaatsvinden wanneer de maatregel beperkingen toevoegt aan de toegang tot of de uitoefening van een beroep. Dit kan bijvoorbeeld zijn:

• Het aantal studiejaren verlengen
• Het aantal stage-uren toevoegen of uitbreiden
• Een permanente opleiding invoeren om een beroep uit te oefenen
• De uitoefening van een beroep afhankelijk stellen van het lidmaatschap van een beroepsorde
• …

Daarnaast bevat de richtlijn ook een verplichting inzake openbaarheid. Krachtens de regelgeving heeft eender wie immers het recht kennis te krijgen van de beoogde maatregelen alvorens ze in werking treden. Belanghebbenden kunnen er dan op reageren indien ze dat wensen. Dit recht van reactie wordt verleend aan zowel de beroepsbeoefenaars als aan studenten, patiënten, verenigingen, enzovoort.

Voor meer informatie over de evenredigheid: www.health.belgium.be

STAGEMEESTER EN PERMANENTE VORMING

Zoals hierboven gezegd, kan er voor sommige beroepen worden beslist dat een stage moet worden georganiseerd voor de personen in opleiding. Dit is het geval voor artsen, tandartsen, ziekenhuisapothekers en ook voor klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen[2]; zij worden in sommige beroepen "assistenten" genoemd voor de duur van hun stage. Deze personen worden opgeleid door een beroepsbeoefenaar, die "stagemeester" wordt genoemd. Er bestaat een erkenningsprocedure voor deze stagemeesters en -diensten. De minister van Volksgezondheid is bevoegd om deze erkenningen af te geven. Volgens de wetgeving baseert hij zijn beslissing op de adviezen van de betrokken adviesorganen: het gaat inzonderheid om de Hoge Raad van artsen-specialisten en huisartsen, de Hoge Raad voor Tandheelkunde, de Commissie voor erkenning van de ziekenhuisapothekers en de Federale Raad voor Geestelijke Gezondheidszorgberoepen.

Om de kwaliteit van de opleiding te waarborgen, zijn er voor elk beroep en elke specialisatie criteria voor de erkenning van de stagemeesters en -diensten vastgesteld. Deze criteria hebben betrekking op zowel de toekomstige stagemeester als de activiteit en de begeleiding die de stagedienst kan aanbieden.

Criteria die aan elk type van praktijk zijn aangepast, laten toe de kwaliteit te garanderen van de opleiding van zowel een toekomstige huisarts die een opleiding volgt in een huisartsenpraktijk als een klinisch psycholoog die een opleiding volgt in een ziekenhuis.

Deze erkenningen van stagemeester vertegenwoordigen jaarlijks een vrij aanzienlijk aantal aanvragen. De dossiers worden geanalyseerd door de administratie, voorgesteld aan werkgroepen en de adviezen worden door de bevoegde raad bevestigd alvorens te worden voorgelegd aan de minister, die de definitieve beslissing neemt.

Hierna volgen enkele cijfers[3] ter illustratie van het volume aanvragen en verleende adviezen met betrekking tot de erkenning van stagemeesters en permanente opleidingen in de verschillende beroepen.

^{[1]De federale raad voor apothekers wordt momenteel samengesteld.}

^{[2]Een stage voor klinische psychologen en orthopedagogen is momenteel niet verplicht.}

[3]IHet betreft cijfers van de tijdens het jaar X afgeronde dossiers, i.e. dossiers waarvoor de raad een advies heeft verleend en de minister een beslissing heeft genomen. Het gaat dus niet om een volume aan activiteiten, daar elk dossier slechts eenmaal wordt geteld, ongeacht het aantal tussentijdse adviezen dat de raad heeft uitgebracht.

_{[4]De gezondheidscrisis had een weerslag op de jaren 2020 en 2021. De organisatie van de permanente opleidingen werd danig verstoord.}